Radicale Ruimte

Presentatie tijdens Museumnacht Amsterdam van het collectief Radicale Ruimte, en anderen: Poernima Gobardhan, Djuwa Mroivili, Kip Republic (Ira Kip, Faizah Grootens en The Legendary Black Ice), Poetronic (Smita James en Chris Ci), Adama Delphine Fawundu, Rohan Ayinde en Richard Kofi. Op de tweede verdieping van het Tropenmuseum komen science fiction, spiritualiteit en activisme samen in het kunstproject The Black (W)hole. Het collectief Radical Space helpt je te ontsnappen aan de ratrace van status, politiek en kapitalisme. Met films en performances laten zij zien dat het alles verslindende zwarte gat ook een ruimte kan zijn voor bezinning, heling en het breken met de actualiteit.

Een video van Rohan Ayinde, gebaseerd op alle gesprekken die er tijdens Issue 1 zijn geweest over Zuidoost en gentrification in een internationale context. Hiervoor heeft hij veel rondgebracht in online erfgoed databases en is veel beeldmateriaal afkomstig van Imagine IC.

Laatste bijeenkomst in Prospect Eleven met collectief Radical Space en anderen: Smita James en Mina Minelie, Desta Deekman, Adama Delphine Fawundu, Rohan Ayinde en curator Richard Kofi. Smita en Richard gaven een theatrale rondleiding, waarin zij  Prospect Eleven presenteerde als het laatste gebouw van Amsterdam Zuidoost. De bezoekers konden het nog een keer bezoeken voordat een laatste, bijna apocalyptische vernieuwingsslag zou plaatsvinden. Vertellers Smita en Richard waren nog de  enige tegenstem die nog over was. Bezoekers, getriggerd door de kunst en actualiteit, deelden hun eigen verhalen, meningen en zorgen.

Performance wandeling van Poernima Gobardhan in samenwerking met Djuwa Mroivili in het Nelson Mandelapark. Deze performance walk is een interventie in de openbare ruimte waarbij Poernima kriskras door het Nelson Mandelapark danst, begeleid en in interactie met de muziek van Djuwa. Ze danst midden op het basketbalveld en legt een wedstrijd stil, heeft interacties met de skaters, gadegeslagen door een publiek van passanten.

Publiek gesprek onder leiding van Richard Kofi, met architect Peter Dautzenberg, stedenbouwkundige Wouter Pocornie, bewoners uit Zuidoost en andere bezoekers. Voor een publiek van ongeveer 20 buurtbewoners en geïnteresseerden gingen Wouter, Peter en Richard in gesprek over gentrificatie. Het bleek vanaf het begin van het gesprek dat de term gentrificatie voor verschillende generaties iets anders betekent, zoals Wouter voor aanvang al aangaf. Er werden direct vragen gesteld over bomen die gekapt worden en slechte communicatie van de gemeente maar Richard wist als moderator de juiste richting te geven, namelijk: een gesprek over de rol van de kunstenaar in alle placemaking initiatieven en broedplaats-projecten die de weg vrij maken voor nieuwbouw en investeringen – onbereikbaar voor de huidige bewoners. Wouter shinede met zijn theorie over Bijlmer Natives; een generatie jongvolwassenen die hun formatieve jaren gehad hebben in het stadsdeel en zo superdivers zijn opgegroeid dat ze een nieuwe behoeftes hebben als het aankomt op ruimte, voorzieningen en beleving. De kwaliteiten van deze generatie wordt nu nog te weinig op waarde geschat. Dit gegeven is erg interessant, waardoor er heel veel vragen uit het publiek en onderlinge discussies ontstonden.

Met Moving through Radical Space, een installatie en soundscape over de rol van snorders in Amsterdam Zuidoost, vertelt Smita James een verhaal over everyday Blackness in de Bijlmer. Over het ritme, de flow en het tempo van het stadsdeel en hoe gentrification die verstoort. Het is een eerbetoon aan het netwerk van snorders waar lokale bewoners op vertrouwen. Verschillende aspecten van dit type vervoer zijn gethematiseerd in haar installatie en de soundscape zit vol verhalen van bewoners uit Zuidoost over hoe de snorder hen naar de kerk bracht, of ophaalde na het uitgaan. De mensen waarvan hun persoonlijke verhalen onderdeel waren van de audioinstallatie waren aanwezig tijdens de opening bij Prospect Eleven.

In het werk van de New Yorkse kunstenaar Adama Delphine Fawundu speelt lichamelijkheid en spiritualiteit een belangrijke rol. In haar video 'the Cleanse' verandert ze een alledaagse douche in een spiritueel reinigingsritueel waarin ze haar lichaam en geest bevrijdt van Westerse schoonheidsidealen en verwachtingen, begeleid door oogstliederen van de Mende uit Sierra Leone en vette trap beats. In de teksten wordt verwezen naar Erykah Badu, James Baldwin en vele anderen.

Een film gemaakt door Rohan Ayinde, in samenwerking met Ashley M. Freeby. Door middel van poëzie en een collage aan YouTube filmpjes verkennen ze de relatie tussen plek, ruimte en anti-Zwart geweld. De video is een tijdreis waarbij de poëzie wordt aangevuld door soundbites en beelden van Assata Shakur, Nina Simone en Malcolm X.

Een interactieve spirituele performance van Desta Deekman. Desta werkt samen met hiphop promotor Regalness en stylist ‘Aiki Mickey’, waardoor ze met haar project nieuw publiek aanspreekt. De films The Cleanse van Adama Delphine Fawundu, en A Handful of Earth, a Seed van Rohan Ayinde (i.s.m. Ashley M. Freeby) worden getoond op dezelfde avond. Deze films hebben veel met elkaar gemeen, door teksten die een samensmelting zijn van verwijzingen naar bekende activisten, artiesten en filosofen. Deze teksten gaan over het loskomen van Westerse verwachtingen en stereotypen en het verwerken van de history of violence van slavernij, racisme en segregatie. Dit gegeven vormde de inleiding voor het werk van Desta die de gemeenschap kracht en moed in sprak, en herinnerde aan de kracht van voorouders en het werk dat zij gedaan hebben om hun nakomelingen een plek te geven in deze wereld. Er ontstond een ritueel waaraan het publiek kon deelnemen en waar men zich samen spiritueel konden reinigen.

Performance walk van Poernima Gobardhan in de openbare ruimte in metro 54 tussen Bullewijk en Centraal Station, in samenwerking met Djuwa Mroivili. De derde performance van Gobardhan en Mroivili in de serie Red Lined reist met de metro van Bullewijk naar Amsterdam Centraal en terug. Op onderscheidende manier maken ze optimaal gebruik van het concept Radicale Ruimte, wat door de veelheid aan Instagram Live Stories zorgt voor veel zichtbaarheid en nieuwe volgers op sociale media. Ze onderzoeken met een kritische blik de manier waarop we samen zijn en cultuur beleven. En claimen de straat als hun podium wat erg goed past bij het verleden van Amsterdam Zuidoost. Mensen spreken hen na de optredens aan om te vertellen hoe de wijk veranderd is en dat het vroeger veel gebruikelijker was dat artiesten de publieke ruimte gebruikten. Wat er volgens hen anders is tegenwoordig? De aanwezigheid van onze instituten, het vergunningenbeleid en de manier waarop de politie aanwezig is in de buurt.

Performance van Poernima Gobardhan in de openbare ruimte in de Shopperhal, Amsterdamse Poort, in samenwerking met Djuwa Mroivili. De tweede in performance serie Red Lined. Hierbij was de Ghanese kunstenaar Bernard Akoi Jackson aanwezig. Hij vond vooral de interactie tussen Poernima en de Aziatische en Javaans Surinaamse toko's en restaurants erg interessant.

Performance van Poernima Gobardhan in de openbare ruimte bij metrostation Kraaiennest, in samenwerking met Djuwa Mroivili. De aftrap van de performance serie Red Lined.

Een bezoek aan een Engelstalige dienst van de Wesley Methodist Church Amsterdam in Amsterdam Oost, door maker Smita James en curator Richard Kofi. Een onderzoek in aanloop naar Radicale Ruimte en naar raakvlakken tussen de rol die geloof speelt in Zuidoost en het vertrouwen van snorders in hun auto.

Een online research gesprek over de ‘sauce’. Door Richard Kofi en in samenwerking met Malique Mohamud, Adama Delphine Fawundu, Smita James en Rohan Ayinde.

Malique is ontwerper, programmamaker, schrijver en initiatiefnemer van de Niteshop, een nachtwinkel in Rotterdam Zuid dat uitgroeit tot een platform voor hiphoponderzoek, of zoals hij het zegt: een ambassade van de buurt. Hier organiseert hij bijeenkomsten, podcasts en onderzoeksprojecten over het cultureel kapitaal van de buurt. Na deze uitleg kwam hij meteen met een aantal pittige stellingen. Malique ziet de sauce, wat staat voor de vibe, de coolness van de buurt als belangrijke grondstof die in de buurt in overvloed vindbaar is. Met de buurt bedoelt hij voornamelijk multiculturele volkswijken, met veel working class bewoners. Malique observeert dat veel grote bedrijven, projectontwikkelaars en overheden controle willen krijgen over de sauce, om het als gimmick in te zetten bij reclamecampagnes en productontwikkeling. Dat spreekt immers jongeren aan, die zich identificeren met dynamische, interculturele instellingen. Maar hoe kunnen we ervoor zorgen dat de mensen die de sauce kleur en smaak geven, profiteren van de commercialisering van hun cultureel kapitaal? Malique ziet dit cultureel kapitaal als een grondstof en de bedrijven als mijnbouwbedrijven die vooral komen halen in ruil voor oppervlakkige samenwerkingen. 

Dit zette ons aan het nadenken over de rol van kunstenaars als tussenpersonen in dergelijke processen. Wij vormen vaak een brug tussen de zwarte cultuur, de coolness, de stijl van de straat en de kunsten. We krijgen dikwijls kansen in placemakingcampagnes die de leefkwaliteit van de buurt moeten verhogen, maar die in het geval van Zuidoost ook gebruikt worden om projectontwikkelaars en investeerders aan te trekken. Hun investeringen, in combinatie met de onderwaardering en verwaarlozing van vroeger, leiden ertoe dat het niet de huidige bewoners, producenten van de sauce, kunnen meeprofiteren van de opbrengsten van hun sauce.

Een online research gesprek over stedenbouwkundige ontwikkeling in Zuidoost. Door Richard Kofi en in samenwerking met Wouter Pocornie, Adama Delphine Fawundu, Smita James en Rohan Ayinde.

Wouter laat aan de hand van foto’s en plattegronden zien hoe Amsterdam Zuidoost zich op stedenbouwkundig vlak heeft ontwikkeld. Deze ontwikkelingen raken allerlei grote thema’s in de lokale, nationale en internationale hoofdstukken uit de geschiedenis. Wouter sprak over de linkse idealen waarop de Bijlmer gebouwd is, de migratie van Surinaamse-Nederlanders en hun samenwerkingen met de krakersbewegingen en de manier waarop de heroïne-problematiek van de Zeedijk naar Zuidoost verplaatst is. 

Wouter omschreef tevens hoe het was om op te groeien in Zuidoost, mid jaren 90, in een kosmopolitische omgeving van internationale working class netwerken die op allerlei manieren met elkaar in contact stonden en van elkaar afhankelijk waren. Hij noemt zijn generatie dan ook Bijlmer Natives, de eerste generatie die is opgegroeid in de de huidige demografische samenstelling van Zuidoost. Rohan uit London vroeg naar de energie, de dynamiek van de buurt en het gevoel van nieuwheid. Hebben de jongvolwassenen van nu wel door in wat voor unieke context zij zijn opgegroeid? Is die bagage in te zetten als kracht en inspiratiebron? Tegelijkertijd was hij geïnteresseerd in het feit dat ondanks het feit dat etniciteit niet officieel geregistreerd wordt, er toch segregatie plaats heeft kunnen vinden.

Op uitnodiging van Imagine IC heeft Smita in het kader van Everyday Blackness haar installatie opgebouwd. The Holy Seat onderstreept de kracht van zwarte mobiliteit. Snorders zijn een bekend fenomeen in Zuidoost en volgens haar een onderschat boegbeeld van Everyday Blackness. Als afsluiting van dit project vond er een gesprek plaats om Zuidoost-ervaringen te delen, en heeft Smita in samenwerking met OBA en Bijlmerbios een film gecureerd die aansloot op dit gesprek. (Najaar 2021/voorjaar 2022.)